Angst en agressie

Angst is een emotie die ervoor zorgt dat een individu een sein krijgt dat hij zich in een onveilige situatie bevindt. Door dit signaal krijg je de behoefte om op zoek te gaan naar een veilige situatie. Angst zorgt er ook voor dat je ineens harder en sneller kan rennen als je wilt vluchten en zorgt er bijvoorbeeld ook voor dat je niet in slaap valt of een hongergevoel krijgt. Het zou namelijk niet best zijn als je in levensgevaar bent en je valt in slaap of gaat rustig eten. Angst is dus een emotie die je overlevingskans in een onveilige situatie bevorderd.

De reactie op angst is per individu verschillend. Je hebt 3 reactie mogelijkheden als je bang bent:

• Vechten (fight)
• Vluchten (flight)
• Bevriezen (freeze)

Deze mogelijkheden kennen jullie misschien wel als de 3 F’en. Fight, flight, freeze. Onlangs is er 1 ‘F’ toegevoegd. Dit betreft een ‘Fiddle about’. Een fiddle about is al het gedrag wat plotseling en explosief wordt uitgevoerd. Veel mensen herkennen dit als de gekke puppy 5 minuten. Hierbij rent je pup ineens met een geknepen kontje door het huis of je tuin. Dit gedrag komt voort uit overprikkeling.

Al deze reacties zijn normaal en dit maakt het ook zo lastig. Heb je een hond die aan de lijn uitvalt naar een ander, dan kiest hij voor de mogelijkheid ‘ vechten’. Ligt je hond doodstil op de tafel bij de dierenarts, dan kiest hij voor de mogelijkheid ‘bevriezen’. Is je hond aan het spelen met een groep honden en rent hij ineens met een geknepen kontje weg van de groep, dan kiest hij voor ‘vluchten’. Dit wordt allemaal aangestuurd door de emotie ‘angst’.

Het nadeel van emotie is dat dit heel moeilijk om te keren is. Het voordeel is dat je het niet kan belonen. Een klassiek voorbeeld hiervan is het afleren van puppy bijten. Vroeger werd er gezegd dat je dit moest corrigeren door je hond een tik op zijn neus te geven. Het effect was dat als jij op den duur je hand al opstak dat je hond in elkaar dook. Hij is bang geworden voor je hand, omdat hij een tik verwacht. Als je nu met dezelfde hand iets lekker aan je pup geeft, dan zal hij terughoudend het koekje van je hand eten. Als je dit proces lang genoeg herhaald dan wordt je pup niet banger voor je hand, maar zal hij juist blij worden bij het zien van je hand. De hand staat namelijk niet meer voor een tik, maar voor de brenger van iets lekkers. Volgens de oude regels had de hond juist banger moeten worden bij het geven van het koekje, want je geeft hem immers een beloning in een angstige staat. Maar dat is niet het geval. Als we terug gaan kijken naar hoe een hond leert, dan zien we dat je enkel gedrag kan belonen en corrigeren. Emoties heb je nu eenmaal en kunnen door positieve ervaringen veranderen. Een positieve ervaring is bijvoorbeeld steun van iemand krijgen tijdens een moeilijke periode. Hiermee wordt er een veiliger gevoel gecreëerd. Hierdoor kalmeer je en ben je beter in staat om met de situatie om te gaan. Dus met oud en nieuw niet je pup negeren, maar lekker bij je nemen. Zorg ervoor dat hij zich veilig voelt en je hebt daar de rest van zijn leven profijt van.

Corrigeer angst nooit! Op het moment dat jij je hond gaat corrigeren voor zijn angst op welke manier dan ook. Dan voeg je spanning toe aan een al stress gevoelige situatie. Dit zal ervoor zorgen dat je pup de situatie nog spannender gaat vinden en dat versterkt wel de emotie angst. Zoals net besproken kan je emotie niet belonen, maar wel versterken door negatieve ervaringen.

Angst herkenning
Op het moment dat je pup stress ervaart dan zal hij al vele signalen afgeven. Aan de hand van deze signalen kan je al zien dat je hond zich niet prettig voelt. Deze signalen worden ook wel stress signalen genoemd. Je pup probeert met deze signalen aan de andere partij duidelijk te maken, dat hij zich in deze situatie niet prettig voelt. Voor het gemak zijn deze signalen door een aantal slimme mensen in een ladder van agressie gezet. De ladder van agressie kan je vinden bij 'Bekijk profiel'. De ladder geeft een weergave van signalen die uiteindelijk leiden tot een bijtincident. In de groene zone van de ladder geeft je hond aan zich onprettig te voelen, maar is er nog niet heel veel aan de hand. In de gele zone vertoont je hond angst gedrag. Stop met waar je mee bezig bent en probeer het stress niveau van je hond te verminderen. Dit kan je al doen door de voor je hond enge situatie al weg te halen. De rode zone is foute boel. Je hond voelt zich nu zo angstig en bedreigd dat hij gaat kiezen uit vechten, vluchten of bevriezen. Stop per direct waar je mee bezig bent, haal je hond uit de situatie en raadpleeg een gedragstherapeut voor hulp. Ga je toch door met waar je mee bezig bent dan riskeer je een bijtincident bij jou of je omgeving. Voorkom dit ten allen tijden.

Wat is agressie
De definitie van agressie is: ‘Een fysieke actie of dreiging tot actie door een individu dat de vrijheid van een ander beperkt.’ Dus eigenlijk is agressie niks meer dan een reactie op een actie waarbij jij je bedreigd voelt. En als je je bedreigd voelt, dan ben je eigenlijk bang. Agressie wordt dan ook vaak veroorzaakt door angst.

Daarnaast kan agressie ook ontstaan vanuit pijn. Hierbij kan je denken aan: oorontsteking, pijn aan zijn skelet, spierpijn, buikpijn, etc. Als je zelf pijn hebt aan je hand en iemand probeert steeds je hand te pakken, dan vind je dit ook niet fijn.

Hoe voorkom je agressie
Er zijn een aantal pijlers die je in je achterhoofd kan houden om agressie bij je hond te voorkomen. Deze pijlers zijn:

• Herkennen van lichaamstaal en de ladder van agressie
• Positieve associaties opbouwen met verschillende situaties en voorspelbaarheid
• Controle geven en informatie laten verzamelen
• Persoonlijke grenzen van de hond respecteren

Hang de ladder van agressie ergens in huis op waar je hem steeds weer door zou kunnen nemen. persoonlijk hang ik dit soort dingen graag op de wc. Dan zit je toch voor je uit te staren en dan heb je mooi even tijd en rust om er eens naar te kijken. Als je kan inschatten wat het stressniveau van je hond is, dan kan je op tijd eventuele maatregelen nemen. Om de ladder van agressie te begrijpen moet je lichaamstaal kunnen herkennen. Observeer je hond eens af en toe en kijk of je kan herkennen hoe hij zich voelt. Wat doet hij als hij eten krijgt, wat doet hij als er iets spannends is, etc.

De positieve associaties zijn eigenlijk je socialisatie. Je pup zal zijn hele leven associaties maken met alles waar hij mee in aanraking komt. Wees ervan bewust dat de socialisatie periode niet eindigt op een leeftijd van 12 weken, maar dat je hond zijn hele leven lang leert. Voor een positieve associatie is het voor je pup ook prettig als hij kan voorspellen wat er gebeurt. Denk hierbij aan een spookhuis je weet niet waar de schrik effecten zitten, waardoor je toch stress ervaart. Zodra iemand je exact verteld wanneer er een schrik effect komt, dan is het al een stuk minder stressvol. De situatie is voorspelbaar geworden. Voor je pup is het bijvoorbeeld prettig als hij kan voorspellen dat als jij thuis komt je vrolijk bent. Als je thuiskomt en boos wordt op je pup omdat hij in huis heeft geplast of toch iets heeft gepakt wat hij niet mocht, dan creëert dit spanning. Als jouw thuiskomst nooit te voorspellen is dan kan het zijn dat je pup jouw thuiskomst als niet leuk gaat kenmerken. Als de spanning dan oploopt bij hem kan hij juist gaan slopen om zichzelf te kalmeren.

Geef je hond controle en laat hem informatie verzamelen. Hiermee bedoel ik dat je je hond niet dwingt. Schrikt hij van een vuilnisbak sleur hem er niet naartoe en ga hem niet lokken met voer. Maar laat je pup zelf beslissen wat hij wilt doen met die vuilnisbak. Steun hem en moedig hem aan als hij moedig op afstand gaat ruiken wat dat rare ding daar is.

Als laatste moet je goed letten op de persoonlijke grenzen van je hond. Als voorbeeld neem ik even een hooivork in de aarde die daar nooit staat. Je loopt je rondje met je hond en ineens staat daar een hooivork. puppy schrikt. Laat je pup nu zelf de keuze maken wat hij met de hooivork wilt. Durft hij erheen super! moedig hem aan. Maar blijft hij liever op afstand ga hem dan niet lokken. Waarschijnlijk komt hij dan dichter in de buurt van de hooivork om het snoepje te pakken of om steun van jou te krijgen. Maar jij trekt hem een grens over. Dit kan er juist voor zorgen dat je pup leert dat hooivorken eng zijn. Als je hem steunt en zelf initiatief laat nemen, dan draagt dit bij aan zijn zelfvertrouwen en aan jullie band. Daarnaast kan je pup tot rust komen en zelf ondervinden dat hooivorken niks doen. Die staan daar gewoon te staan.

Ga agressie nooit corrigeren! Je pup is nu zodanig bang dat hij agressie wilt gaan inzetten om weer controle te krijgen over de situatie. Als je dit corrigeert, dan wordt de situatie hier niet veiliger van. Hierdoor zal het gedrag juist verergeren, waarna er ook voor jou en je gezin een bijt gevaarlijke situatie kan ontstaan.

Mocht je toch agressie en/of angst herkennen in je hond raadpleeg dan een hondengedragstherapeut. Hoe sneller je erbij bent, hoe sneller je je pup kan helpen om zich weer prettig en veilig te voelen en hoe sneller je dus van ongewenst gedrag af bent.

Zelf kan je d.m.v. management er zelf voor zorgen dat de angst en agressie niet verergeren. Reageert je hond heel erg op honden, ga dan niet meer naar losloop gebieden en laat je hond op tijden uit dat je zo min mogelijk kans hebt om andere honden tegen te komen. Gromt en blaft je hond naar voorbijgangers. Doe de gordijnen dicht, zodat hij niemand meer voorbij ziet lopen. Met dit soort maatregelen los je het probleem niet op, maar je zorgt ervoor dat het niet verergert. Een gedragstherapeut kan je dan helpen met een oplossing.